Kedinizi Nasıl Eğitirsiniz?

Kedilerle eğitim prosedürünün zor olduğunu söylendi. Değil, benimki iki günde beni eğitti.
Bill Dana

Kedilerin asla eğitilemez canlılar olduğunu duymuşsunuzdur. Paylaştığım bu söz de bunu perçinler nitelikte gibi ama durum pek de öyle değil inanın. Her ne kadar kedilerin bağımsız karakterleri olduğunu bilsek ve canının istemediği hiçbir şeyi yaptıramayacağımızı düşünsek de kediler; zeki ve meraklı oldukları için bazı konularda eğitilmeleri mümkündür. Bu yazımda kedinizi eğitebilmek için dikkat etmeniz gereken bazı püf noktalarını okuyabilirsiniz.

Her şeyden önce, kedinizi hangi konuda eğitmek istediğinize karar vermelisiniz. Yapmak istediğiniz şey, kedinizin uygunsuz davranışlarını (kum kabı dışındaki yeleri kullanmak, ısırmak, eşyaları tırmalamak vb..) değiştirmek mi yoksa onlara havalı figürler (uzan, yuvarlan, 5’lik çak vb..) öğretmek mi? Uygulamanız gereken teknik, belirleyeceğiniz konuya göre farklılıklar gösterecektir.
Kedinizi eğitmek istediğiniz şeye karar verdikten sonra her seferinde sadece tek bir şeye odaklı olarak ilerlemeniz gerekiyor. Koyduğunuz hedefe hakim olduktan sonra bir sonraki aşamaya geçmeniz daha iyi olacaktır.
Kediler, son derece özgür ruhlu ve benmerkezci canlılardır. Bu yüzden bir kediyi eğitmek için öncelikle; kararlı, azimli ve sabırlı olmanız gerekiyor.

Kediler; gizemli ve karmaşık canlılardır. Kedinizi eğitme aşamasında, kedileri genel özellikleriyle tanımak yardımcı olacaktır elbette ancak her kedinin yaşadığı şartlara bağlı olarak farklı karakterde olacağını da unutmayın. Faydası olacağını düşünerek, kedilerin karakteristik özelliklerini yazdığım bir yazımı da bu vesile ile tekrar paylaşmak isterim.
Eğitim konusunda kedilerin köpeklerden en büyük farklılığı, köpeklere göre daha kısa sürede dikkatlerinin dağılmasıdır. Çünkü kedilerin, biz insanların isteklerinden daha önemli işleri vardır. Bu sebeple eğitim seanslarınızı kısa tutmalısınız. Günlük 10-15 dakikalık periyodlar uygun olacaktır.
Kedinizi eğitmek için yapacağınız günlük seanslar sırasında kedinizin; yorgun, ilgisiz ya da stresli olduğunu gözlemlerseniz eğitimi kesip başka bir gün devam etmeniz daha iyi sonuç almanızı sağlayacaktır.
Tüm eğitim metotlarında ”ödül ve ceza yöntemi”ne rastlarsınız ancak ceza, kediler üzerinde asla işe yaramadığı gibi aynı zamanda, travmalara ve davranış bozukluklarına da yol açabilecektir. Kedinizin uygunsuz bir davranışını gördüğünüzde dikkatini dağıtmaya çalışarak, hızlı ve keskin bir ses tonuyla uyarabilirsiniz. Buradaki ifadenizin de çok net ve mümkünse sıklıkla kullanmadığınız bir kelime ya da ünlem olmasına dikkat edin. Ben kendi kedilerim için; ismini biraz yüksek tonla ve sonunu uzatarak söylüyorum ya da ”şşşşşştttt” benzeri sesler kullanarak müdahale ediyorum, işe yarıyor 🙂
Kedinizi, yapmasından hoşlanmadığınız şeylerden (eşyaları düşürmek, mobilyaları tırmalamak vb..) vazgeçirmek için ilgisini başka bir yöne çekmeniz gerekiyor. Kediler avcı ve oyuncu olduklarından uyku dışında geçen zamanlarında aksiyon arayışına girerler. Onlara oynayabilecekleri bir şeyler vermeniz, yakalanabilir hedefler göstermeniz, yorulacakları oyuncaklarla enerjilerini atmasını sağlamanız gerekir.
Kedinizin uygunsuz davranışlarını değiştirme sürecinde evdeki diğer aile bireylerinin de sizinle ortak hareket etmesi son derece önemlidir. Eğer benzer davranışlara farklı tepkiler verirseniz kedinizin kafası karışacak ve eğitiminiz başarılı olmaktan uzaklaşacaktır.
Kedinizin yapmasını istediğiniz şeyi pekiştirmek için hoşlandığı bir ikrama (ödül maması – malt macunu vs..) başvurabilirsiniz. Yalnız eğer hoşlanmadığınız bir şey yaptıktan sonra zamanlama hatası yapıp, yemek ya da ikramlık bir şey verirseniz kedinizin kafası karışacak ve sevmediğiniz davranışı da pekiştirecektir.
Köpek, tavşan, papağan gibi hayvanların eğitiminde de kullanılan ”tıklama tekniği” kedinizi eğitirken kullanabileceğiniz basit bir yöntemdir. Clicker adı verilen minik bir aparat kullanarak kedinizin, yönlendirmeye çalıştığınız davranışlara karşı şartlanmasını sağlayabilirsiniz. Değiştirmek ya da öğretmek istediğiniz davranışı her yaptığında bu aparatla çıkaracağınız şirin bir klik sesi kediniz için uyarıcı olacak, hemen sonra vereceğiniz ödül de davranışını bu sesle özdeşleştirmesini sağlayarak kedinizi motive edecektir. Merak edenler için satışını yapan bir sitenin linkini de paylaşıyorum.

Kedinize öğretebileceğiniz 10 havalı hareketin videolu anlatımlarına buradan ulaşabilirsiniz.